Najmłodsze pokolenie, pokolenie Z, często krytykowane jest za nadmierną wrażliwość, oderwanie od tradycyjnych norm społecznych, a nawet narcyzm. Jednak za stereotypami kryje się głębsza zmiana w podejściu młodych Amerykanów do moralności, etyki i społeczeństwa. Nowe badania American Enterprise Institute pokazują, że nie są to tylko powierzchowne trendy, ale zasadnicza rozbieżność wartości, która ma istotne implikacje na przyszłość.
Narodziny indywidualizmu
Przez dziesięciolecia struktury i instytucje społeczne kierowały indywidualnym zachowaniem. Obecnie pokolenie Z coraz częściej ocenia wszystko na podstawie osobistych korzyści, a nie potrzeb społeczeństwa. Jak wyjaśnia Daniel A. Cox, dyrektor Survey Center on American Life: „Instytucje i relacje mają znaczenie tylko o tyle, o ile pomagają nam osiągnąć nasze własne cele”. Zmiana ta przejawia się w trendach kulturowych, takich jak „całkowite odcięcie komunikacji” – odcięcie relacji, które nie przynoszą natychmiastowych korzyści, a nie rozwiązują problemy.
Nie chodzi tylko o samowystarczalność; chodzi o porzucenie długoterminowych zobowiązań na rzecz natychmiastowej gratyfikacji. Rodzice inwestują dziś więcej zasobów w mniejszą liczbę dzieci, wzmacniając poczucie wyłączności. Rezultatem jest pokolenie wychowane w przekonaniu, że ich potrzeby mają pierwszeństwo przed przestrzeganiem istniejących umów społecznych.
Krajobraz moralny się zmienia
Pokolenie Z jest nie tylko inne ; ich system moralny ulega aktywnej restrukturyzacji. W przeciwieństwie do poprzednich pokoleń, które podlegały szerszym normom społecznym, młodzi ludzie coraz częściej tworzą własne zasady. Jest to szczególnie widoczne w obszarach takich jak seksualność, relacje i wolność osobista.
Uderzającą tendencją jest spadek spożycia alkoholu wśród pokolenia Z. Chociaż czynniki ekonomiczne odgrywają rolę, dużą rolę odgrywają także zastrzeżenia moralne. Ponad jedna czwarta młodych mężczyzn w wieku 18–29 lat uważa obecnie, że picie alkoholu jest moralnie złe, w porównaniu z zaledwie 14% starszych pokoleń. Nie chodzi tylko o bycie świadomym zdrowia; odzwierciedla to szersze odrzucenie tradycyjnych lubrykantów społecznych i preferencję dla indywidualnego dobrobytu.
Moralność umysłu zbiorowego i poszukiwanie sensu
Brak silnego przywództwa instytucjonalnego oznacza, że pokolenie Z często w poszukiwaniu moralności odwołuje się do zbiorowej mądrości. Fora internetowe, takie jak „Czy jestem dupkiem?” na Reddicie, demonstrując tę walkę. Dążąc do przejrzystości, podejście to stwarza jednocześnie napięcie: pragnienie nieograniczonej wolności osobistej zderza się ze świadomością, że niekontrolowane zachowanie ma konsekwencje.
To poszukiwanie sensu rozciąga się na duchowość. Młodzi ludzie coraz częściej sięgają po aplikacje do medytacji i modlitwy, ale często w izolacji. Zamiast zbiorowego kultu, praktyki te służą indywidualnemu samodoskonaleniu. Jak zauważa Cox: „Większość ludzi nie wykonuje tych czynności w grupach… Nie wychodzą i nie zastanawiają się, w jaki sposób mogą służyć swojej społeczności”.
Polityczna apatia i brak zaufania
Ta zmiana wartości wpływa także na działalność polityczną. Pokolenie Z częściej identyfikuje się jako niezależne i nie ufa żadnej z głównych partii. Ta apatia wynika z przekonania, że instytucje nie odpowiadają indywidualnym potrzebom. Efektem jest niestabilne otoczenie polityczne, w którym budowanie koalicji staje się coraz trudniejsze.
Zwłaszcza młodzi mężczyźni wykazują wysoki poziom nieufności politycznej. Odzwierciedla to szerszą tendencję rosnącej polaryzacji i cynizmu, podsycanych oczekiwaniem, że żadna ze stron nie będzie rzeczywiście traktować swoich obaw priorytetowo.
Ostatecznie ewoluujące wartości pokolenia Z stwarzają zarówno wyzwania, jak i możliwości. Spadek zaufania instytucjonalnego i wzrost indywidualizmu mogą zdestabilizować tradycyjne struktury społeczne. Jednak zaangażowanie tego pokolenia w dobro osobiste i granice etyczne sygnalizuje również chęć wytyczania nowych ścieżek naprzód, nawet jeśli ścieżki te pozostają niepewne.
